Deze zomer stuitte ik op de prachtige term "blessed unrest". Gezegende onrust, of beter nog: de onrust als zegening, als iets om te koesteren. Het is een term uit de biografie van Martha Graham, een Amerikaanse danseres en choreografe van begin vorige eeuw. Een eigenzinnige vrouw, die een stempel drukte op de moderne dans. Door uit te gaan van de mens, het vuur en de passie in de mens, de danser, door het lichaam en emoties in te zetten als bron van de beweging, in plaats van technieken en wat het publiek tot dan toe mooi vond. Een vrouw die zo rotsvast geloofde in wat ze vond en voelde, dat ze er veel voor liet wijken. Trouw aan zichzelf, gelovend in een nieuwe tijd, nieuwe vormen van bewegen. De onrust, zo vond ze, drijft ons. Zij het boosheid, onrechtvaardigheidsgevoel, frustratie. Tevredenheid maakt tam, verlamt. Maar onrust, onrust is de motor. Ze noemde het "a devine dissatisfaction, a blessed unrest, that keeps us marching and makes us more alive than others".
Graham was niet alleen eigenzinnig en vrij onmogelijk om mee te leven, ze was een pionier, een vernieuwer en een leider. Ze ging voor, waar anderen nog nooit waren geweest. Ze offerde het comfort van een geaccepteerde carrière op voor waar ze in geloofde. Ze durfde anders te zijn, ook als dat niet altijd werd gewaardeerd. Omdat ze geloofde dat het anders kon, dat het tijd was voor verandering. Zonder te weten waar ze uit zou komen ging ze de kant op waarheen ze voelde dat het moest gaan. Zonder voorbeelden of rolmodellen, vertrouwend op haar intuïtie en haar voortstuwende onrust. En ze legde daarmee het fundament voor de moderne dans zoals we die nu kennen.
In veel organisaties wordt op dit moment, in deze tijd, onrust gevoeld. Ongemak, frustratie. Dingen werken niet meer zoals ze een aantal jaren geleden nog deden. Wat het precies is, is vaak moeilijk te duiden en heet veelal "de veranderende samenleving", daarmee duidend op snelle technologische ontwikkelingen, een informatie overload, veeleisende en steeds mondiger burgers, klanten of cliënten, gepaard gaand met een groeiend wantrouwen jegens instituties die voorheen nog als autoriteit op hun vakgebied gerespecteerd werden. Het antwoord van veel bedrijven en organisaties is te reageren op die druk van buiten, op de externe ontwikkelingen. We moeten innovatief worden, omdat de samenleving dat eist. We moeten dienstbaar, klantvriendelijk, sneller, transparanter, zichtbaar, we moeten mee, mee, mee.
De onrust in de samenleving wordt de maatstaf voor een haast paniekerige reactiestroom binnen organisaties en bedrijven. Dat lijkt logisch, maar ik pleit voor een andere benadering. Ik stel voor om eens een tijdje heel goed naar bínnen te kijken. Naar de mensen ín de organisatie. Naar hún onrust.
Veel managers en bestuurders vergeten dat hun medewerkers de samenleving zíjn. De docent is ook ouder, de cassière is ook klant, de ambtenaar is burger en de verpleegkundige patiënt of mantelzorger. We zijn allemaal, welke rol we ook binnen de organisatie hebben, ook burger, deel van de samenleving, vader of vrijwilliger, klant, cliënt, gast, patiënt of doelgroep. Uw organisatie is van binnen, niet heel anders dan buiten. Ja, ik hoor u denken "nou, mijn organisatie is nou niet echt een afspiegeling van de samenleving; te weinig vrouwen aan de top, niet helemaal voldoende medewerkers van niet Westerse afkomst, behoorlijk hoog opgeleid allemaal...". Ok, dat kan zijn. Maar laat ik dan nog iets verder uitzoomen: uw medewerkers zijn wel allemaal mens. En in essentie zijn de basisbehoeftes en verlangens van mensen niet erg verschillend. En ik durf de stelling aan dat daarmee de basisonrust in essentie voor de meeste mensen hetzelfde is. Ieder mens wil zich veilig voelen, geborgen, gewaardeerd en gerespecteerd, niet? Ieder mens wil goed in zijn of haar vel zitten, zo gezond mogelijk zijn en de best mogelijke kwaliteit van leven bereiken toch? Wat dat voor een ieder dan ook maar mag zijn. Ieder mens wil het gevoel hebben dat zijn of haar leven, bijdrage, rol er toe doet. En voor de een is dat groots en meeslepend, voor de ander is het klein en alledaags. En onrust ontstaat wanneer er een discrepantie zit tussen die behoeftes en de dagelijkse realiteit. Dat is voor de klant aan wie u uw diensten verleent, niet anders dan voor uw medewerker die aan uw targets moet voldoen. Sterker, dat is voor uw klant, niet anders dan voor uzelf.
En dus begint een nieuwe manier, omgaan met die veranderende samenleving misschien wel primair bij nou eens even niet alleen of vooral luisteren naar wat de klant wil, de trends in de samenleving, maar even de tijd nemen en écht luisteren naar wat er binnen speelt, gevoeld en ervaren wordt. Het vuur, de passie, de onrust in de organisatie opzoeken en er naar luisteren. En van daaruit durven werken, een andere kant op, die onrust de motor laten zijn. En te accepteren dat je dan niet precies weet waar je uitkomt, maar vertrouwt dat het de juiste richting is en dat hetzelfde blijven doen wat je deed geen optie is. Dat is het échte leiden van nu. Luisteren. Echt luisteren. En vervolgens meebewegen op wat zich aandient, zonder precies te weten waar het heengaat, maar vertrouwend op het proces. Voortgestuwd door de blessed unrest. Geïnspireerd door Martha.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten